Bilindiği gibi yük platformları yük ve eşya taşımak için tasarlanmış ve maksimum 10.000 Kg taşıma kapasitesi ile sınırlandırılmış bir kaldırma ekipmanıdır.
Asansör sınıfı içerisinde yer alsa da tanımı ve özellikleri ile kaldırma ekipmanı olarak sınıflandırılmaktadır.
Kontrolleri ve belgelendirmelerindeki tarifinde ise “makine direktifine” göre tanımlanmaktadır.
Yük platformlarının asansörden farkı ise; kaldırdığı “yük veya eşya taşımaya göre tasarlanmıştır” ibaresinin yanında:
- Kabin mevcut değildir. Platformun etrafında korkuluklar olmak zorundadır.
- Platform içerisinde kumanda yoktur. Yönlendirme butonları katlarda sabit olarak monte edilmelidir.
- İnsan taşınmaz.
- Yük taşımak için tasarlanmıştır.
- Hızı 0,15 m/s’den az olmaktadır.
Bunun gibi önemli açıklamalar yapılmaktadır.
Yük platformlarında dikkat edilmesi gereken konulardan biri de platformda güvenlik tedbirleridir.
Yük platformlarının çalışma alanları İSG’ye uygun olmak zorundadır.
- Platform korkulukları minimum 120 cm olmak zorundadır.
- Platformun çalıştığı yere insan veya herhangi bir canlının girmesi ve tehlike oluşturmaması için etrafı minimum 120 cm duvar, sac, fence gibi koruyucu ve engelleyici alanlar oluşturulmalıdır.
- Platform üzerine kapı konulması kesinlikle yasaktır. Menteşeli kapılar sürgülerden veya bağlandıkları mafsallardan kurtulduklarında platformlarda sıkışmalara, kazalara sebep olduğundan kesinlikle platform üzerinde kapı yapılması yasaktır. Kapı çok gerekli ise “tak-çıkar” dediğimiz hareketli korkuluklar takılmaktadır.
- Platformdan yük indirildiğinde acil stop basılı devrede olmalıdır.
- Eğer platform etrafı kapalı ise, platform çalışırken herhangi bir hareketli canlı veya cismin girmemesi için koruyucu ve engelleyici tedbirler alınmışsa sesli ikaza gerek yoktur. Fakat koşullardan dolayı açık alanda çalışıyorsa sesli ikaz olması gerekiyor.
- Platformların üzerlerinde yönlendirme ve uyarı levhaları olmak zorundadır. Kapasite, yükseklik ve insan binemez gibi uyarı ve bilgilendirme levhaları olmak zorundadır.
- Her yük platformunun kimliği olmalıdır. Üretim yılı, kapasite, seyir mesafesi, kaç pistonlu, motor gücü gibi…
- Platform yönlendirme veya çalışma şekli iki şekilde olmalıdır. Bas gönder veya Basılı tut gönder. –taşınacak yüke veya çalışma şekline göre belirlenmektedir-
Yük Asansörü İle İlgili Periyodik Kontrol Yönetmeliği
24 Haziran 2015 tarihinde 29396 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Asansör İşletme, Bakım ve Periyodik Kontrol Yönetmeliği gereğince asansörlerin yıllık periyodik kontrolleri A tipi akredite muayene kuruluşları tarafından gerçekleştirilmesi zorunludur. Belediyelerin sorumluluğu, kendi sınırları dâhilindeki asansörlerin periyodik kontrollerinin her yıl düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesi için bir A tipi akredite muayene kuruluşunu yetkilendirmek ve Yük asansörü periyodik kontrollerinin gerçekleştirilmesini sağlamaktır. Bu uygulamalar tamamen kent sakinlerinin can ve mal güvenliğini sağlamak amacı ile hayata geçirilmiş ve yasal yönetmeliklerle zorunlu kılınmıştır.
Yük Asansörlerinde Periyodik Kontrol Süresi
Yük asansörünün, iş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğince kaldırma iletme makinalarının ve basınçlı kapların muayene periyodları standartları aksi belirtilmediği sürece yılda en az bir defa periyodik kontrolü yapılmalıdır.
Sonuç: Yük platformları ne kadar da asansör olarak bilinse de tanımı ve özelliği itibarı ile hidrolik kaldırma ekipmanıdır. Maalesef ülkemizde ve dünyada bu ekipman hakkında kesin ve net bir sınıflandırma ve açıklama olmamaktadır. İnsan taşımaması sebebi ile yük platformları her ne kadar asansörden ayrılsa da İSG uzmanları veya periyodik kontrol elemanları ellerinde bir veri veya yük platformu hakkında uzun uzadıya açıklayıcı materyal olmadığından asansör olarak görülmekte ve işlem görmektedir.
Yük platformu ile yük asansörü karıştırılmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz açıklamalarla birlikte en önemli özellik de şudur. Hızı 0,15 m/s’nin altında olan yük taşıyan platformlar asansör olarak değerlendirilemezler.
Tanım çok nettir; hızı 0,15 m/s’nin altında olan ekipmanlarda insan taşınmaz, yük için tasarlanmıştır ve asansör değillerdir.
Yük platformları sürekli yük ve eşya taşıdığı için üç (3) ayda bir (1) periyodik kontrollerinin yapılması gerekmektedir.
Yazdıklarımı sıkılmadan okuduğunuz için teşekkür ederim.
Saygılarımla.
Erhan Avşar